رمز موفقیت پس از باران، ماجرای دعوت از بازیگر جم برای حضور در ستایش - وبلاگ شکوفه

به گزارش وبلاگ شکوفه، کارگردان سریال ستایش گفت: معتقدم وقتی در سریال یا هر اثر نمایشی دیگری به خانم ها می پردازید در واقع به مسائل مبتلا به جامعه پرداختید. از این جهت پرداختن به زندگی خانم ها در آثار نمایشی یک ضرورت بوده و هست.

به گزارش گروه فرهنگی وبلاگ شکوفه، عزت سالاری همان ارباب معروف روستایی در اطراف گیلان بود که در اواخر دوره رضا شاه پهلوی زندگی پرپیچ و خمی داشت. از یک سو موضوع نداشتن فرزند و از سویی دیگر حکم فرمایی که باید در مقابل مردم روستا داشته باشد همه و همه در هم تنیده شده بود. اربابی که با اینکه واژه اربابی را با خود همراه می کرد اما بیش از این اطرافیانش برای زندگی وی تصمیم می گرفتند اما هسته مرکزی قصه را تشکیل می داد. ارباب عزت سالاری برای اینکه میراثی از خود به جای گذارد با اصرار اطرافیان و به صلاح همسر اولش، همسر دومی را اختیار کرد و از او صاحب فرزندی شد. اما در خاتمه به دلیل طمع های بسیاری که از سمت برادر همسر اولش دیده می شد بی گناه به قتل رسید. پس از باران نامی آشنا برای هر مخاطب تلویزیونی است که در خاتمه دهه 70 از رسانه ملی پخش شد. سریالی که به رغم تمامی انتقادهای وارده هنوز هم یکی از پر مخاطبین ترین های تلویزیون بعد از انقلاب به شمار می رود. سعید سلطانی که در گام اول سریال سازی، سریالی مثل پس از باران را در کارنامه کاری خود داشته است قبل از آن کارمند آموزش و پرورش بود و همین موضوع در بخش آموزشی و تربیتی بسیاری از آثارش به وضوح پیدا است. سلطانی در شروع کارهایش چند فیلم تلویزیونی برای تلویزیون ساخت و بعد از آن چرخه سریال سازی اش را شروع کرد. میعاد در سپیده دم اولین سریال سلطانی برای تلویزیون بود، بعد از آن نویسندگی سریالی به نام به سوی افتخار را عهده دار شد که در نوبه خود موضوع جدیدی را برای مخاطبین باز می کرد. پرداخت این سریال برای اولین بار به موضوع مافیای فوتبال نگاه نویی بود که تا آن موقع هیچ کس درباره اش صحبتی ننموده بود و حتی فیلمی در این باره ساخته نشده بود. سلطانی را شاید بتوان سردمدار کارگردانی سریال هایی با سوژه های درام دانست که تا امروز امتحان خود را به خوبی پس داده اند. جوانی، خانه ای در تاریکی، لبه تاریکی، سال های برف و بنفشه، شکرانه، فراموشی، در جست و جوی آرامش و ... ماحصل 20 سال سابقه کاری سعید سلطانی است.

سلطانی که تا به حال در سینما کارگردانی ننموده است اما بازیگر چند فیلم و دستیار کارگردان بوده است. او حضور خود را معطوف به سریال سازی نموده و شاید این خواسته درونی خود اوست. ستایش یکی از سریال هایی است که خود او مدعی بوده با حوصله و صبر بسیاری این سریال را کارگردانی نموده است. درست است نقدهایی نیز به این سریال وارد بود اما در صندلی سعید سلطانی که همواره اولین ها را به تصویر کشیده باز هم جای تابوشکنی را باز کرد و در این سریال نیز به موضوعاتی پرداخت که برای اولین بار به آنها پرداخته می شد. با سلطانی درباره سال های فعالیتش در تلویزیون و ساخت سریال اخیرش و دغدغه قصه هایی که برای سریال سازی انتخاب می نماید گفت وگو کردیم.

** به طور معمول کارگردان هایی که بعد از مدت زمان طولانی و سبقه زیادی که دارند، هنوز سریال سازی می نمایند دغدغه ها و سلیقه هایشان در گذر زمان تغییر می نماید. سعید سلطانی بعد از کارگردانی سریال پس از باران که حدود بیست سال پیش از او دیدیم و اتفاقا یکی از ماندگارترین آثارش بود، تا همین الان و ساخت سری سوم سریال ستایش چقدر تغییر نموده و در سریال هایی که به تصویر می کشد چقدر دغدغه هایش دستخوش تغییر شده است؟

- آدم هایی امثال من با تجربه هایی که در طول زندگی کسب می کنیم زنده هستیم و زندگی می کنیم و با کارهایی که کردیم زنده هستیم و از همه آنها تجربه هایی را بدست می آوریم که در کارهای آینده نیز یاری مان می نماید. اما من در تمام این سال ها با اینکه نمی گویم اشتباهی نداشتم، اما به طور دائم سعی کردم که اشتباه های گذشته ام را جبران کنم و یا اینکه اشتباه هایی که در گذشته مرتکب شدم را تکرار نکنم. هر چند این را هم نباید نادیده بگیریم همانطور که آدم ها در هر ثانیه تغییر می نمایند، ما هم نباید این انتظار را داشته باشیم که برای همان آدم های بیست سال پیش اثری را بسازیم. چون قطعا سطح سلیقه، دانش، وضعیت جغرافیایی زندگی و ... در همه افراد در طولانی مدت دستخوش تغییراتی می گردد.

** چرا هنوز در ایران چنین اتفاقی نیفتاده و یا قانونی نوشته نشده که اگر کارگردان یا تهیه نماینده ای قصد ساخت ادامه یک سریال را دارند، بتوانند با نگاه از پیش از معین شده ای دست به فراوری بزنند و در ادامه از محدودیت هایی که ممکن است سر راهشان قرار بگیرد، فاصله بگیرند.

- در همین سال های اخیر دیدیم که سریال های زیاد و دنباله داری ساخته می گردد و تعدادی از آنها با بازیگران و کارگردان ثابت در هر فصل پیش می روند و تعدادی نیز نه و با تغییر کارگردان و بازیگران رو به رو هستند. به شخصه در ساخت همه سریال هایم بیش از هر چیزی به تاثیرگذاری آن روی مخاطب فکر کردم و این برایم مهمتر از این بود که بخواهم یک سریال را از فصل اول تا فصل سوم یا دهم خودم بسازم و یا به کارگردان دیگری بسپرم. در هر صورت برایم فرقی نداشت که ستایش را در فصل های بعدی کارگردانی کنم چراکه کیفیت کار برایم مهمتر از اینها بود. این را باید در کنار این بگذارید که متاسفانه در کشور ما نگاه کلانی به سریال سازی از نظر درآمدزایی و وضعیت مالی نمی گردد.

** به طور طبیعی ساخت سریال هایی که نقش اصلی آنها را زن ها ایفا می نمایند و به عبارتی موضوع اصلی داستان روی یک خانم می چرخد و تا خاتمه نیز به همین روال ادامه دارد، برای مخاطب تلویزیونی بالاخص اگر خانم هم باشد، جذابیت بسیار و رنگ و بوی دیگری دارد. شما در این سال ها چند سریال داشتید که یک خانم موضوع داستان را پیش می برد. اصولا پرداختن به این موضوع جزو دغدغه هایتان است؟

- چطور می گردد که در ساخت آثار نمایشی به خانم ها توجه نکرد؟ در حالیکه نیمی از بدنه اصلی جامعه ما را خانم ها تشکیل می دهند. معتقدم وقتی در سریال یا هر اثر نمایشی دیگری به خانم ها می پردازید در واقع به مسائل مبتلابه جامعه پرداختید. یک زن جدای از زن بودنش، مادر است، دختر است، خواهر است و صاحب هزار و یک علت و مولفه است که اسباب داستان گویی را برای هر نویسنده در نگارش و کارگردان برای اجرای اثر فراهم می نماید. از این جهت پرداختن به زندگی خانم ها در آثار نمایشی یک ضرورت بوده و هست. شاید یکسری افراد فکر نمایند من دیدگاه فمنیستی دارم اما اصلا اینطور نیست و اینها برگرفته از باورهایی است که در این سالها به آنها رسیدم.

** یکی از سریال های ماندگار شما پس از باران بود که در سال 79 از شبکه سه سیما بروی آنتن رفت. آن موقع خیلی ها ساخت چنین سریالی را نوعی تابو شکنی قلمداد می کردند که به چنین موضوعی در فضای قدیمی در شمال کشور می پرداخت. همه اینها تداعی نماینده این است که کارگردانی و دغدغه های شما روز به روز تغییر نموده است و از پس از باران به ستایش راه طولانی را در پیش داشتید.

- یادم هست همان سال ها که تصمیم گرفتم پس از باران را بسازم شرایط سریال سازی در تلویزیون به این گونه نبود و در آن موقع هیچ کارگردانی فضای تاریخی قدیمی را تجربه ننموده بود و شاید اولین نفری بودم که به سمت چنین فضایی رفتم به همین خاطر برای مردم نیز جذابیت داشت و در آن موقع به نوعی خیابان خلوت کن شده بود. در دهه 80 بیشتر کارگردان ها به سمت ساخت سریال های آپارتمانی می رفتند که اتفاقا مخاطب خود را هم داشت. همچنین نباید نوع قصه گویی و تعریفی که از شخصیت های این سریال داشتیم را در موفقیتش نادیده گرفت.

** مدتی است از خاتمه پخش سریال ستایش3 می گذرد. یکی از نقدهایی که به سریال ستایش3 وارد است این است که روال خاصی را در روایت قصه و به تصویر کشیدنش طی گرفته است. طوری که وقتی به یکی از شخصیت ها و اتفاق های پیرامون آن می پردازد دیگر از سایر اتفاق ها و سایر شخصیت های قصه دور می گردد و نمی تواند قصه ها را به موازات هم پیش ببرد. این اتفاق از همان ابتدا در فیلم نامه شما وجود داشت یا به ضرورت پخش تغییر کرد؟

- به خاطر ضرورت هایی که در پخش سریال برای ما وجود داشت دوستان در مدیریت شبکه و تلویزیون به این نتیجه رسیدند که داستان ها از این شکل موازی خارج گردد و به صورت بسته ای تدوین گردد. طوریکه در هر بسته از این قصه های مجزا هر یک از شخصیت ها و حاشیه های پیرامونشان وجود دارند. از آن ابتدا ایده و روایت طرح داستان به این شکل نبود و ما بنا داشتیم که ورق به ورق همه آدم ها موازی هم پیش روند.

** رامسین کبریتی در دو فصل ابتدایی سریال بازیگر نقش صابر پسر حشمت فردوس را بازی می کرد. در فاصله ای که بین فصل دو و سه ستایش افتاد، او به شبکه جم رفت و در ایران ممنوع الفعالیت شد. سوالی پیش می آید که آیا از ابتدا طراحی قصه ستایش3 اینطور بود که صابر کشته گردد و یا شما به خاطر اینکه برای استفاده از این بازیگر دچار محدودیت بودید دست به قتل او زدید؟

- کار که شروع شد خودم به شخصه با کبریتی تماس گرفتم و گفتم اگر دوست دارد در این سریال بازی کند، رایزنی کنیم تا بتواند برگردد او گفت که دوست دارد در ستایش بازی کند اما برای آینده کاری و زندگیم تصمیم هایی دارم که بازگشتم به ایران ممکن است برنامه هایم را تغییر دهد. او می خواست برای کارهای اقامتش اقدام کند و گفت اگر به ایران برگردم از برنامه هایم عقب می مانم. قصه ما از همان ابتدا همینطور بود و قرار بود صابر کشته گردد اما زمانیکه او نتوانست به ایران برگردد ما به این شکل اجرایی رسیدیم.

** مدتی است که دیده می گردد بعضی از کارگردان های صاحب نام تلویزیون و سینمایی حتی شده در یکی از سکانس های آثارشان حضور دارند. شما هم در یکی از سکانس های سخت ستایش در نقش ناخدای کشتی بازی کردید.

- از بد حادثه بود (با خنده). ما شب طولانی را در طوفان دریا پشت سر گذاشته بودیم و آخرین پلان هایمان پلان های مربوط به شخصیت ناخدا و بازی او بود. اینکه در آن شرایط چه می خواستم از ناخدایی که تا به آن لحظه هم بازی ننموده بود و مسائلی از این دست باعث شد خودم به عبارتی دل به دریا بزنم و واقعا از روی ناچاری نقش ناخدا را بازی کردم.

** این اولین حضورتان مقابل دوربین بود؟ و پشت دوربین ایستادن برایتان جذابیت بسیاری دارد یا جلوی دوربین؟

- بله اولین بارم بود که بازی می کردم و همواره از پشت دوربین همه چیز را نگاه می کردم. از آنجایی که واقعا دریا متلاطم بود و برای باورپذیر بودن این سکانس از چنین شرایطی استفاده کردیم، بیشتر این برایمان مهم بود که از آن دریای طوفانی جدا شویم و کارمان زودتر تمام گردد و به ساحل برسیم.

** در این سال ها شما یکی از پرکارترین کارگردان های تلویزیونی بودید که اتفاقا کارهای ماندگاری هم برای تلویزیون ساختید و اغلب آنها نیز پرمخاطب شدند. از میان همه این آثار کدامیک برای خودتان رنگ و بوی دیگری دارند؟

- به عنوان فردی که از سال 69 در سینما و تلویزیون مشغول به کار هستم باید این را بگویم که وقتی شغلی را انتخاب می کنید دیگر تحت تاثیر آن شغل و مهارت نمی توانید بگویید همه کارهایتان را با علاقه و میل شخصی انجام می دهید. من نیز در این سی سال بسیاری از کارهایم را دوست داشتم اما دو سریالم را از همه بیشتر دوست داشتم چراکه با میل و حوصله بیشتری آنها را ساختم. یکی از آنها ستایش و دیگری خانه ای در تاریکی بود.

** در حال حاضر مشغول ساخت سریال بوم و بانو هستید که اتفاقا در فضای تاریخی رخ می دهد. آیا این سریال می تواند خاطره سریال های خانه ای در تاریکی و پس از باران را برای مخاطبین آثار شما تداعی کند؟

- هر قصه ای ظرفیت و پتانسیل خودش را دارد و بوم و بانو نیز ویژگی هایی دارد که باید برای آن ویژگی ها دیده گردد. قرار نیست همه سریال های ما ستایش و پس از باران و خانه ای در تاریکی باشند و هر کدام از اینها یک ورق و یک ایده جدید هستند و امیدوارم بوم و بانو هم شامل این ویژگی ها باشد و به مناسبات خودش دیده گردد.

** در چند سریال اخیرتان توجه ویژه ای به خانم ها دیده می شد، آیا در سریال بوم و بانو هم مانند چند سریال دیگرتان موضوع خانم ها هستند؟

- زن ها هم در پیشبرد این سریال نقش دارند، اما موضوع قصه بوم و بانو روی زن ها نیست و مسائلی دیگر هم در این داستان نقش دارند. این سریال به قلم شعله شریعتی و اعظم بهروز عاشقانه ای تاریخی است که در 35 قسمت برای شبکه دو سیما فراوری خواهد شد. قصه این سریال در دوره پهلوی اول است و بزنگاهی است از تلاقی عشق، سیاست و مذهب. امیدوارم این سریال نیز بتواند توقع تماشاگران تلویزیونی را برآورده کند.